De bonte knaagkever (Xestobium rufovillosum) is een kever uit de familie klopkevers (Anobiidae). Andere namen zijn bonte klopkever of grote houtwormkever. De bonte knaagkever wordt ongeveer 6 tot 8 millimeter lang, de kleur is bruin met een zeer fijne, geelrode beharing op de dekschilden. De wetenschappelijke naam is hiervan afgeleid; rufus betekent rood en villosum betekent fijnbehaard. Deze vlekkerige beharing is naast het ontbreken van groef-achtige putjesrijen een belangrijk verschil met de gewone houtwormkever (Anobium punctatum), die met een lengte van ongeveer 4 millimeter ook kleiner blijft. Beide soorten hebben een gedrongen uiterlijk, de kop zit half verborgen onder het halsschild.
De bonte knaagkever heeft als larve een voorkeur voor eikenhout, maar wordt ook wel op andere loofhoutsoorten aangetroffen, slechts zelden in naaldhout. Maar ook levend eikenhout kan al aangetast zijn. De larve is wit van kleur, heeft een C-vormig gekromd lichaam en kan maximaal 11 millimeter lang worden. In tegenstelling tot de ‘gewone’ houtwormen, die vooral het spinthout eten, eet deze knaagkever het kernhout op. Daardoor is vaststelling lastiger en de schade veel ingrijpender.
In het begin van de lente komen de volwassen kevers uit het hout tevoorschijn. Deze boren zich een weg naar buiten, zoeken een partner en paren. Als de kern van de balk is aangetast door schimmel - waarbij een holle plek ontstaat in de balk - vliegen de kevers binnen in de balk uit, waar dan de paring plaatsvindt. Dit maakt de opsporing niet gemakkelijker vanwege het ontbreken van uitvliegopeningen.
De uitvlieggaatjes zijn ongeveer 2 tot 3,5 millimeter in doorsnede, het ‘zaagsel’ of boormeel is licht van kleur, korrelig van structuur en bevat lens-achtige deeltjes. De vrouwtjes zetten de eitjes af op wat vochtiger hout, in tegenstelling tot de gewone houtwormkever, die in droog hout leeft. De larven eten namelijk alleen hout dat is aangetast door bepaalde soorten schimmels, die niet groeien onder droge omstandigheden. De bonte knaagkever is met name een plaag in vochtige gebouwen, de schimmel verergert tevens de aantasting.
